Ngày 15/5/2019 Tòa án nhân dân tỉnh Bình Thuận đã xét xử Phúc thẩm vụ án Huỳnh Thúc Mẫn, Dương Ngọc Như Hiền về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Đây là vụ án phức tạp và được dư luận xã hội hết sức quan tâm chính vì vậy, VKSND tỉnh đã chọn đây là phiên tòa rút kinh nghiệm. Phiên tòa được theo dõi bằng hình thức trực tuyến tại trị sở Viện kiểm sát.

( ảnh phiên Tòa trực tuyến)

Nội dung vụ án tóm tắt như sau: Căn cứ Quyết định số 755/QĐ-TTg ngày 20/5/2013 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt chính sách hỗ trợ đất ở đất sản xuất, nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiếu số nghèo và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn.  Căn cứ hướng dẫn của Ban Dân tộc tỉnh Bình Thuận, UBND huyện Hàm Thuận Bắc, UBND xã La Dạ có tờ trình đề nghị UBND huyện và Phòng Dân tộc huyện Hàm Thuận Bắc xem xét, quyết định nhu cầu kinh phí thực tế 324 hộ/1.384 khẩu nghèo năm. Trên cơ sở đó, ông Huỳnh Thúc Mẫn - Chủ tịch UBND xã La Dạ không tổ chức khảo sát thực tế, nhưng chỉ đạo Đồng Thị Mộng cầm - Cán bộ Thương binh và Xã hội xã La Dạ tự phân chia, lập danh sách 306 hộ/1.335 khẩu nhận hỗ trợ máy móc, nông cụ. UBND huyện Hàm Thuận Bắc ban hành quyết định số 4054/QĐ-UBND, về việc bổ sung kinh phí cho các xã, thị trấn để hỗ trợ mua sắm máy móc, công cụ hỗ trợ nước phân tán cho đồng bào dân tộc thiểu số và hộ nghèo ở xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn theo Quyết định số 755/QĐ-TTg, trong đó xã La Dạ có 306 hộ/1.335 khẩu được hỗ trợ mua sắm máy móc, nông cụ tổng số tiền là 1.530.000.000 đồng. Biết được thông tin xã La Dạ đang thực hiện việc hỗ trợ vốn mua máy móc, nông cụ cho các hộ dân nên ngoài Hồ Minh Thắng, là chủ Cơ sở nông cơ Minh Thắng đăng ký cung ứng máy móc, nông cụ. Theo quy định, UBND xã La Dạ tổ chức giám sát và cấp vốn hỗ trợ theo chính sách cho các hộ trong danh sách đã được duyệt, đồng thời thông báo và phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội huyện giải ngân phần vốn vay. Ngược lại, Huỳnh Thúc Mẫn thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg bằng cách chọn nhà thầu cung ứng máy móc, nông cụ cho các hộ dân và đã chọn Cơ sở Minh Thắng. Tuy chọn Cơ sở Minh Thắng nhưng Huỳnh Thúc Mẫn không chỉ đạo việc kiểm tra, thẩm định năng lực tài chính, năng lực thực hiện hợp đồng của cơ sở này. Vì, Cơ sở Minh Thắng được Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Tánh Linh cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, ngành nghề: Bán buôn máy móc, thiết bị và phụ tùng máy nông nghiệp, sửa chữa máy móc, thiết bị nhưng vốn kinh doanh chỉ có 50.000.000 đồng. Sau khi chọn Cơ sở Minh Thắng, Huỳnh Thúc Mẫn chỉ đạo phó chủ tịch xã thực hiện chủ trương theo Quyết định 755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ nhưng không cấp tiền, chỉ cấp máy móc, nông cụ, trị giá 5.000.000 đồng/hộ, soạn sẵn mẫu đơn đăng ký đề nghị mua sắm máy móc, nông cụ cho 306 hộ dân trong xã đăng ký, chỉ đạo các thôn họp dân và gửi mẫu đơn cho từng hộ đăng ký. Dương Ngọc Như Hiền – Kế toán UBND xã biết rõ việc thực hiện Quyết định 755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, UBND xã La Dạ tổ chức giám sát cấp vốn hỗ trợ bằng tiền cho từng hộ dân theo danh sách được duyệt nhưng đồng ý theo chỉ đạo của Huỳnh Thúc Mẫn, tham mưu soạn thảo hợp đồng để chuẩn bị ký kết với Hồ Minh Thắng. Trong quá trình thực hiện, Dương Ngọc Như Hiền thấy chỉ có một bảng báo giá của Hồ Minh Thắng nên tham mưu cho Huỳnh Thúc Mẫn về nguyên tắc hợp đồng phải có từ 03 bảng báo giá của 03 cơ sở khác nhau trở lên nên Huỳnh Thúc Mẫn và Dương Ngọc Như Hiền hướng dẫn cho Hồ Minh Thắng tìm cách bố sung. Hồ Minh Thắng tự làm 02 bảng báo giá mang đến nộp cho Huỳnh Thúc Mẫn và Dương Ngọc Như Hiền.

(Ảnh Cán bộ, KSV theo dõi phiên tòa)

Ngày 16/12/2016, giữa UBND xã La Dạ và Hồ Minh Thắng đã lập Hợp đồng về việc mua máy móc, nông cụ phục vụ sản xuất theo Quyết định số 755/QĐ-TTg, tại UBND xã La Dạ. Bên mua: UBND xã La Dạ do Huỳnh Thúc Mẫn đại diện. Bên bán: Nông cơ Minh Thắng do Hồ Minh Thắng đại diện. Nội dung: Bên bán cung cấp cho bên mua máy móc, nông cụ có xuất xứ: Việt Nam - Liên doanh hợp tác, tổng số tiền: 1.530.000.000 đồng. Trong đó, gồm 438 máy móc, nông cụ các loại, với số tiền: 1.463.930.000 đồng và 809 phụ kiện đi kèm, với số tiền: 66.070.000 đồng. Sau khi ký kết hợp đồng, Hồ Minh Thắng liên hệ với Nguyễn Văn Thế Tôn, là chủ Cơ sở nông cơ Tôn Sơn trao đổi, đặt mua máy móc, nông cụ là hàng không rõ xuất xứ, trôi nổi trên thị trường, không có hóa đơn chứng từ.

Ngày 20/12/2016, Huỳnh Thúc Mẫn có Giấy mời các thành phần của huyện, gồm: Phòng Dân tộc, Phòng Kinh tế hạ tầng, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Phòng Tài chính - Kế hoạch nghiệm thu máy móc, nông cụ theo hợp đồng đã ký. Thời gian nghiệm thu vào ngày 25/12/2016 (Chủ nhật), nhưng biên bản nghiệm thu ghi ngày 23/12/2016 (thứ Sáu), địa điểm nghiệm thu tại Cơ sở Minh Thắng, thuộc thôn 2, xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh, nhưng biên bản nghiệm thu ghi tại UBND xã La Dạ, huyện Hàm Thuận Bắc. Trước khi nghiệm thu, Huỳnh Thúc Mẫn chỉ đạo Dương Ngọc Như Hiền lập sẵn biên bản nghiệm thu, thành phần tham dự. Hội đồng nghiệm thu trên không có Quyết định thành lập, không phân công nhiệm vụ cụ thế cho từng thành viên có chuyên môn và cũng không có kế hoạch thực hiện. Do đó, Hội đồng nghiệm thu không kiếm tra cụ thể toàn bộ từng chủng loại, số lượng nông cụ, máy móc, xuất xứ và các phụ kiện khác theo như nội dung hợp đồng, nhưng thống nhất, kết luận: Hàng còn nguyên đai, nguyên kiện, đúng theo hợp đồng số: 02/2016/HĐ-HĐMB ngày 16/12/2016, mới 100%.

Ngày 26/12/2016, Hồ Minh Thắng thuê xe ô tô vận chuyển toàn bộ máy móc, nông cụ đến tập kết tại Nhà văn hóa xã La Dạ, tổ chức lắp máy, giao máy cho dân. Tuy là giao nhận máy móc, nông cụ nhưng Huỳnh Thúc Mẫn chỉ đạo lập biên bản thể hiện 306 hộ dân đã ký nhận số tiền hỗ trợ là 5.000.000 đồng/hộ. Để thanh toán hợp đồng, Hồ Minh Thắng nhờ người mua hai hóa đơn bán hàng để đối phó.  Sau đó UBND xã La Dạ lập thủ tục rút tạm ứng số tiền 1.530.000.000 đã chuyển vào tài khoản của Hồ Minh Thắng. Ngày 05/01/2017, một số hộ dân tại thôn 4, xã La Dạ phản ánh nhận máy với giá trị không đủ 5.000.000 đồng, Huỳnh Thúc Mẫn kiểm tra trực tiếp kiểm tra một số máy bơm nước nhãn hiệu HONDA nhưng khi bóc nhãn HONDA ra thì bên trong là nhãn GX200, Hồ Minh Thăng liên hệ với Huỳnh Thúc Mẫn xin đổi lại toàn bộ máy móc, nông cụ tại các thôn còn lại.

Kết luận định giá tài sản của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự huyện Hàm Thuận Bắc, kết luận: Tổng giá trị máy móc, nông cụ Hồ Minh Thắng thực hiện theo nội dung hợp đồng được định giá là: 1.183.065.000 đồng.Như vậy, tổng số tiền bị thất thoát, lãng phí trong vụ án là: 499.265.000 đồng + 280.865.000 đồng = 780.130.000 đồng.Sau khi vụ án xảy ra, Hồ Minh Thắng đã khắc phục, đổi lại 176 máy móc, nông cụ.Bản án sơ thẩm xử Huỳnh Thúc Mẫn 03 năm 06 tháng tù và Dương Ngọc Như Hiền  02 năm. Sau khi xét xử sơ thẩm các bị cáo kêu oan, cho rằng hành vi của mình không phạm tội. Nhưng qua quá trình xét xử phúc thẩm, Hội đồng xét xử đã tổ chức xét hỏi, tranh luận, cuối cùng Hội đồng xét xử đã tuyên y án sơ thẩm phù hợp với đề nghị của VKS.

                                                                           Hồ Thị Thanh Nga

                                                                    KSV Phòng 7- VKSND tỉnh