Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 02/12/2022  của VKSND tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2023; Hướng dẫn số 38/HS-VKSTC ngày 30/12/2022 của VKSND tối cao về công tác tiếp dân, kiểm sát và giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp năm 2023.

Để thực hiện đồng bộ các giải pháp, nâng cao hiệu quả công tác, tăng cường ứng dụng Công nghệ thông tin trong cập nhật, quản lý, xử lý đơn, phục vụ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành và phục vụ chuyển đổi số của ngành Kiểm sát Bình Thuận. Nhằm nâng cao chất lượng phân loại đơn để thực hiện tốt công tác giải quyết và kiểm sát việc giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp cần lưu ý, phân biệt  như sau:   

Tại điều 2 Quy chế 51 ngày 02/02/2016 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao quy định đơn thuộc thẩm quyền bao gồm: Đơn thuộc thẩm quyền giải quyết và đơn thuộc thẩm quyền kiểm sát việc giải quyết của Viện kiểm sát. Trong đó: Đơn thuộc thẩm quyền giải quyết là khiếu nại, tố cáo và kiến nghị, phản ánh, đề nghị, yêu cầu mà theo quy định của pháp luật, Viện kiểm sát có thẩm quyền giải quyết. Đơn thuộc thẩm quyền kiểm sát việc giải quyết là khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan khác, nhưng theo quy định của pháp luật, Viện kiểm sát có thẩm quyền kiểm sát việc giải quyết.

1. Đối với đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của Viện kiểm sát

- Trong lĩnh vực tố tụng hình sự: Khiếu nại quyết định, hành vi của Thủ trưởng Cơ quan điều tra do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết (Quy định tại Điều 475 BLTTHS 2015). Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của người có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra do VKS cấp có thẩm quyền truy tố giải quyết (Quy định tại Điều 475 BLTTHS). Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của Phó viện trưởng hoặc Kiểm sát viên do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết (Quy định tại Điều 476 BLTTHS).

- Trong lĩnh vực tố tụng dân sự: Khiếu nại các hành vi tố tụng của Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên do viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết (Quy định tại Điều 504 BLTTDS).

- Trong lĩnh vực tố tụng hành chính: Khiếu nại các quyết định, hành vi tố tụng của Phó viện trưởng, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên do Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp giải quyết (Quy định tại Điều 332 Luật tố tụng hành chính).

-  Trong lĩnh vực thi hành án hình sự: Quy định tại Điều 167, Điều 192 Luật THAHS.

2. Đối với đơn thuộc thẩm quyền Kiểm sát

Việc phân loại đơn thuộc trách nhiệm kiểm sát việc giải quyết, trước hết cần xác định đối tượng và phạm vi kiểm sát. Theo đó, Viện kiểm sát chỉ kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp. Những quy định được cụ thể trong luật như sau:

-  Trong lĩnh vực tố tụng hình sự:

* Đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của Cơ quan điều tra (Thủ trưởng Cơ quan điều tra giải quyết theo Điều 475 BLTTHS) gồm:

+ Khiếu nại quyết định tố tụng do Phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký gồm các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định khởi tố hoặc quyết định không khởi tố; Quyết định tạm đình chỉ điều tra vụ án hình sự; Quyết định phục hồi điều tra, …

+ Khiếu nại các lệnh do Phó thủ trưởng Cơ quan điều tra ký có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Lệnh bắt khẩn cấp; Lệnh kê biên tài sản, …

+ Khiếu nại quyết định do Điều tra viên ký có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định áp giải bị can; Quyết định dẫn giải người làm chứng.

+ Khiếu nại các hành vi tố tụng của Phó thủ trưởng cơ quan điều tra hoặc của ĐTV có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại việc thực hiện chế độ tạm giữ, tạm giam; Lấy lời khai người làm chứng không đúng quy định; Kê biên tài sản không đúng quy định; Thực nghiệm hiện trường không đúng quy định; …

+ Tố cáo các hành vi vi pham pháp luật của Phó thủ trưởng CQĐT, ĐTV hoặc Thủ trưởng CQĐT cấp dưới trong quá trình tiến hành tố tụng do Thủ trưởng CQĐT giải quyết (Điều 481 BLTTHS).

* Đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án gồm:

+ Khiếu nại các quyết định, hành vi tố tụng của Phó chánh án, Thẩm phán, Thư ký tòa án do Chánh án TA cùng cấp giải quyết có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định đưa vụ án ra xét xử; Khiếu nại về thời hạn chuẩn bị xét xử phúc thẩm,…

+Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của Phó chánh án, Thẩm phán, Thư ký tòa án do Chánh án tòa án cùng cấp giải quyết.

+ Khiếu nại các quyết định, hành vi tố tụng của Chánh án Tòa án do Chánh án tòa án cấp trên giải quyết. Có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định gia hạn thời hạn xét xử; Quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp ngăn chặn; Quyết định chuyển vụ án; Quyết định giải quyết khiếu nại; …

+ Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của Chánh án do Chánh án tòa án cấp trên giải quyết.

-  Trong lĩnh vực tố tụng dân sự: Khiếu nại các quyết định, hành vi của Phó Chánh án, Thẩm phán, Thư ký Tòa án, Hội thẩm nhân dân do Chánh án tòa án cùng cấp giải quyết, được quy định tại từng điều luật cụ thể. Có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại hành vi xem xét, thẩm định tại chỗ; Khiếu nại quyết định đưa vụ án ra xét xử; Khiếu nại việc vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử; …

- Khiếu nại các quyết định, hành vi của Chánh án Tòa án do Tòa án cấp trên giải quyết. Có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định chuyển vụ án; Quyết định giải quyết khiếu nại; …

-  Trong lĩnh vực tố tụng hành chính:  Khiếu nại các quyết định, hành vi tố tụng của Phó chánh án, Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thư ký Tòa án do Chánh án Tòa án cùng cấp giải quyết. Có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định định giá tài sản; Quyết định ủy thác thu thập chứng cứ; Khiếu nại việc vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử; …; Khiếu nại các quyết định của Chánh án do Tòa án cấp trên giải quyết (Điều 332 LTTHC). Có thể có các khiếu nại như: Khiếu nại Quyết định nhập hoặc tách vụ án hành chính; Quyết định giải quyết khiếu nại; …

Các đơn vị quan tâm hơn nữa đến công tác kiểm sát việc tuân theo pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng dân sự, tố tụng hành chính (đã được VKSND tối cao hướng dẫn tại Văn bản 4733/VKSTC-V12 năm 2021).

- Trong lĩnh vực thi hành án hình sự: Quy định tại điều 167, điều 168, điều 192 LTHAHS

- Trong lĩnh vực thi hành án dân sự: Khiếu nại, tố cáo quyết định, hành vi của Chấp hành viên thuộc quyền quản lý của Cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện do Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện giải quyết (Điều 142, 157 Luật THADS);  Khiếu nại, tố cáo quyết định, hành vi của Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự cấp huyện; chấp hành viên thuộc quyền quản lý của Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh do Thủ trưởng Cơ quan thi hành án dân sự cấp tỉnh giải quyết (Điều 142, 157 Luật THADS).

Để phân loại đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát chính xác, đúng quy định pháp luật, cán bộ, Kiểm sát viên cần nắm vững những khiếu nại, tố cáo nào thuộc trách nhiệm giải quyết của các cơ quan tư pháp nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng trong công tác giải quyết và kiểm sát đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao,

 Hồ Khánh – N. Dũng.

 Thanh tra_Khiếu tố Viện KSND tỉnh